Άφθες στο στόμα

Τι είναι οι άφθες στο στόμα;

Οι άφθες αποτελούν ελκώσεις, δηλαδή πληγές, οι οποίες βγαίνουν στη στοματική κοιλότητα. Είναι επώδυνες και μπορούν να καταστήσουν την κατανάλωση όξινων ή αλμυρών τροφίμων ταλαιπωρία. Εμφανίζονται στις περιοχές του στόματος με μη κερατινοποιημένο επιθήλιο, όπως τα μάγουλα, το πίσω μέρος του ουρανίσκου, οι αύλακες των ούλων και η κάτω μεριά της γλώσσας. Η μέση διάρκεια νόσησης με κάποια άφθα κυμαίνεται μεταξύ 5 με 10 ημερών. Οι άφθες στο στόμα είναι μια ιδιαίτερα συχνή πάθηση, καθώς περίπου το 20% του πληθυσμού της εμφανίζει σε συστηματική βάση. Οι πληγές αυτές του στοματικού βλεννογόνου φαίνεται να επηρεάζουν σε έναν μεγαλύτερο βαθμό τις γυναίκες, ξεκινώντας από νεαρή ηλικία. Ο όρος «άφθα» προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «ἅπτω», το οποίο σημαίνει «ανάβω φωτιά», και περιγράφει την επίπονη αίσθηση καψίματος που προκαλεί μια τέτοια έλκωση.

Ανάλογα με το μέγεθός τους, οι άφθες διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

Μικρές, με διάμετρο μικρότερη των 10 χιλιοστών.
Μεσαίες, με διάμετρο από 10 χιλιοστά έως μερικά εκατοστά.
Ερπητόμορφα, τα οποία αποτελούν συστάδα αφθών στην ίδια στοματική περιοχή.

Ένα ερπητόμορφο μπορεί να περιέχει δεκάδες άφθες, κι είναι ιδιαίτερα επώδυνο. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει συγγένεια μεταξύ των ονομάτων, το ερπητόμορφο δε συσχετίζεται με τον ιό του έρπητα.

Ποια είναι τα αίτια δημιουργίας τους;

Μέχρι σήμερα, το ακριβές αίτιο δημιουργίας των αφθών είναι άγνωστο. Επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την κληρονομική προδιάθεση του ασθενούς, καθώς και διάφορα άλλα γενετικά αίτια. Άλλοι εκλυτικοί παράγοντες περιλαμβάνουν:

Τραυματισμούς μέσα στο στόμα
Ορμονικές αλλαγές, όπως αυτές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης
Κόπωση και ψυχολογικό ή σωματικό άγχος
Εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος
Τροφικές ή φαρμακευτικές αλλεργίες
Βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δοθεί προσοχή σε περιπτώσεις εμμενόντων αφθών, ή σε συχνές υποτροπιάσεις τους. Πολυάριθμα περιστατικά με στοματικές άφθες μπορεί να υποδεικνύουν κάποιο βιταμινικό έλλειμμα, κυρίως βιταμινών του συμπλέγματος Β και φυλλικού οξέος. Σε κάποιες περιπτώσεις, ασθενείς οι οποίοι υποφέρουν από υποτροπιάζουσες άφθες ενδέχεται να διαθέτουν κάποιο άλλο συστηματικό νόσημα, όπως το σύνδρομο Αδαμαντιάδη – Bechet, ή ορισμένες φλεγμονώδεις νόσους του πεπτικού σωλήνα, όπως η νόσος Crohn ή η ελκώδης κολίτιδα.

Κατά συνέπεια, εάν κάποιος ασθενής δεν μπορεί να απαλλαγεί από τις άφθες στο στόμα με οποιονδήποτε τρόπο, ή εάν παρουσιάζει άφθες σε τακτά χρονικά διαστήματα, οφείλει να επικοινωνήσει το συντομότερο δυνατόν με έναν ειδικό στοματολόγο.

Άφθες στο στόμα: Θεραπεία

Οι άφθες μπορούν να διαγνωστούν με κλινική εξέταση. Ανάλογα το αίτιο πρόκλησής τους, πολλές φορές ενδέχεται να θεραπευτούν από μόνες τους μετά από μερικές ημέρες, χωρίς κάποια ιδιαίτερη ενέργεια. Σε ήπιες περιπτώσεις αφθών συστήνονται οι τακτικές πλύσεις με χαμομήλι. Συχνά, ο ασθενής πρέπει να καταφύγει σε ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα για να ανακουφίσει τον πόνο, το αίσθημα καύσους και τα υπόλοιπα ενοχλητικά συμπτώματα που προκαλεί μια άφθα. Τέτοιες αγωγές περιλαμβάνουν κορτικοστεροειδή και τοπικά αντιφλεγμονώδη, τα οποία συνήθως συνδυάζονται με τοπικά αναισθητικά. Τα φάρμακα αυτά προσφέρονται σε διάφορες μορφές: γέλη (gel), σταγόνες, αλοιφές, σπρέι, βάμματα ή ακόμα και στοματικά διαλύματα.

Σε περίπτωση όπου οι άφθες οφείλονται σε κάποια υποκείμενη παθολογική κατάσταση, η θεραπεία αυτής μπορεί να φέρει ανακούφιση στις στοματικές ελκώσεις. Η αντιμετώπιση των αφθών με laser είναι μια αρκετά σύγχρονη πρακτική, η οποία έχει επιφέρει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, οι επιμένουσες και υποτροπιάζουσες άφθες οι οποίες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις αιτιών δημιουργίας, θα πρέπει να ελέγχονται για πιθανότητες κακοήθειας. Η εξέταση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική, εάν η άφθα δε δείχνει σημάδια υποχώρησης μετά από 15 ημέρες και δεν ανταποκρίνεται σε οποιαδήποτε μορφής θεραπεία.

Η Δρ. Ανδριάνα Δελακά αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Επιστημονικής Εταιρείας Χειρουργικής Στόματος κι είναι εξειδικευμένη στην Χειρουργική Στόματος και την Εμφυτευματολογία. Εάν παρατηρήσετε άφθες στο στόμα σας, ή για οποιαδήποτε άλλη ανάγκη, μπορείτε πάντοτε να επικοινωνήσετε μαζί της και να κλείσετε το ραντεβού σας.